OBOWIĄZKI PRACODAWCY
Obowiązkiem każdego pracodawcy jest zapewnienie wszystkim pracownikom dostępu do apteczek oraz punktów pierwszej pomocy w oddziałach, w których wykonywane są prace powodujące duże zagrożenia wypadkowe lub wydzielanie się par, gazów albo pyłów szkodliwych dla zdrowia. Umiejscowienie i wyposażenie apteczek oraz punktów pierwszej pomocy powinno być ustalone w porozumieniu z lekarzem, z uwzględnieniem specyficznych rodzajów zagrożeń występujących w konkretnych zakładach pracy. Warto pamiętać, że w wyposażeniu apteczki nie mogą znajdować się żadne leki, nawet tabletki przeciwbólowe, chyba że lekarz stwierdzi inaczej.
Pracodawca musi stworzyć także sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy. W jego ramach powinien opracować procedury dostosowane zarówno do zagrożeń fizycznych, chemicznych i biologicznych, które mogą wystąpić bezpośrednio w danym miejscu pracy, jak i zagrożeń zewnętrznych, tworzonych przez sąsiednie zakłady pracy czy stacje benzynowe.
Po stworzeniu takiego katalogu zagrożeń, pracodawca powinien opracować procedury ratownicze, przygotować niezbędny sprzęt ratowniczy, który będzie znajdował się w punktach pierwszej pomocy oraz w odpowiedni sposób wyszkolić osoby odpowiedzialne za udzielanie pierwszej pomocy. Tego typu szkolenie powinno być przeprowadzone przez wykwalifikowanych instruktorów i wykładowców pierwszej pomocy, np. ratowników medycznych czy lekarzy. Szkolenie powinno być również dostosowane do specyficznych zagrożeń, które mogą pojawić się w trakcie pracy w konkretnym zakładzie.
Podczas budowania sytemu pierwszej pomocy pracodawca wyznacza grupę pracowników odpowiedzialnych za umiejętne udzielanie pierwszej pomocy. Podczas ich wyboru powinien on kierować się takimi kryteriami, jak ilość pracowników, zagrożenia, które występują w procesie pracy, prowadzony proces technologiczny, ewentualna zmianowość oraz przede wszystkim predyspozycje i umiejętności wyznaczanych osób. Najlepszy wybór to pracownicy, którzy zgłoszą się do wykonywania tych funkcji dobrowolnie oraz mają do tego predyspozycje. Niedopuszczalne jest korzystanie w tym zakresie ze specjalistów zewnętrznych czy osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.
OBOWIĄZKI PRACOWNIKA
Pomimo tego, że pracodawca wybiera konkretne osoby odpowiedzialne za udzielanie pierwszej pomocy oraz panujące nad stworzonym przez niego systemem, każdy pracownik ma obowiązek udzielić pierwszej pomocy osobie zagrożonej utratą życia lub ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu lub chociaż podjąć w tym celu jakiekolwiek działania. Jeżeli pracownik zaniecha tego obowiązku, oddali się z miejsca zdarzenia i nikogo o nim nie poinformuje, grozi mu odpowiedzialność karna.
Jeśli takiej osoby uda się uniknąć odpowiedzialności karnej, może zostać ona pociągnięta przez swojego pracodawcę do odpowiedzialności pracowniczej. Będzie mógł on zrobić to w zgodzie z artykułem Kodeksu Pracy mówiącym o tym, że 'jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest niezwłoczne zawiadomienie o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzeżenie współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym niebezpieczeństwie'. Jeżeli nie dopełni on swojego obowiązku, może zostać nałożona na niego kara pieniężna, kara nagany lub upomnienia, a nawet rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w związku z ciężkim naruszeniem przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych.
System pierwszej pomocy w miejscu pracy to z pewnością rzecz bardzo istotna. Pomaga on nie tylko w kwestiach związanych z pierwszą pomocą poszkodowanym, ale również z pomocą przy ewakuacji i zagrożeniach pożarowych. Jeżeli w zakładzie system pierwszej pomocy działa sprawnie, istnieje duże prawdopodobieństwo, że działania ratunkowe zostaną podjęte na tyle szybko, żeby uratować życie i zdrowie pracowników.