Kampania o nazwie "Azbest: Twój obowiązek", ma na celu zwrócenie uwagi na ryzyko związane z obecnością azbestu w budynkach oraz podniesienie świadomości na temat konieczności prawnego zarządzania tym zagrożeniem. Obowiązki te obejmują różne rodzaje budynków, takie jak muzea, szkoły, szpitale, miejsca kultu, a także środowiska pracy i obszary wspólne niektórych nieruchomości mieszkalnych. Obecnie azbest zaliczany jest do jednego z dziesięciu najgroźniejszych zanieczyszczeń na Ziemi.
Co to jest azbest i dlaczego jest obecny w budynkach?
Azbest to naturalna włóknista skała krzemianowa, występująca w trzech głównych typach:
- Krokidolit (azbest niebieski)
- Amozyt (azbest brązowy)
- Chryzotyl (azbest biały)
Azbest jest znany ze swoich izolacyjnych właściwości, niepalności, odporności na ścieranie i czynniki chemiczne. Powszechnie stosowany do skutecznej ochrony przeciwpożarowej i prądowej oraz do zapobiegania korozji. Ze względu na te cechy, azbest był szeroko stosowany w budownictwie od lat 50. XX wieku do 1997 roku, kiedy to jego użycie zostało zdelegalizowane na terenie Polski. Najbardziej popularnym produktem był ETERNIT (z łac. aeternum – wieczność) występujący najczęściej w pokryciach dachów i elewacjach. Eternit składa się z cementu oraz zazwyczaj azbestu w ilości 13%. Prosta technologia wytwarzania produktów z azbestu i przystępna cena niewątpliwie przyczyniły się do ogromnego rozgłosu w Europie i Ameryce.
Niebezpieczeństwo związane z azbestem
Azbest stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza gdy jego włókna unoszą się w powietrzu. Prace konserwacyjne i naprawcze w budynkach z azbestem, zwłaszcza tych zbudowanych przed 1997 rokiem, mogą prowadzić do narażenia dróg oddechowych na szkodliwe włókna. Wdychanie azbestu może prowadzić do chorób, takich jak pylica, międzybłonniak opłucnej i rak płuc związany z azbestem. Co roku w Wielkiej Brytanii z powodu tych chorób umiera około 5000 osób. W 2004 r. Światowa Organizacja Zdrowia oceniała, że z powodu kontaktu z azbestem w pracy co roku umiera na całym świecie 107 tys. osób. Szacunki podają, ż 60% pracowników mających zawodowy kontakt w przeszłości ma mniejszą wydolność i dolegliwości oddechowe o różnym nasileniu.
Przepisy i obowiązki dotyczące zarządzania azbestem
Przepisy dotyczące kontroli azbestu z 1997 roku ustalają standardy ochrony pracowników i innych osób przed ryzykiem narażenia na działanie azbestu. Obowiązki zarządzania azbestem obejmują wszystkie pomieszczenia przemysłowe, mieszkalne, niemieszkalne, a także części wspólne budynków wielorodzinnych. Osoby odpowiedzialne za zarządzanie azbestem to m.in. właściciele budynków, osoby ponoszące odpowiedzialność za utrzymanie, konserwację lub naprawy budynków, a także podmioty wynikające z umów najmu.
Jak spełnić obowiązki prawne związane z azbestem?
Aby spełnić obowiązki prawne związane z zarządzaniem azbestem, konieczne są różne działania, w zależności od roli i odpowiedzialności. Strona internetowa Urzędu ds. BHP zawiera wskazówki dotyczące działań, które należy podjąć w zależności od konkretnej sytuacji. Ponad dekadę temu ruszył „Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”. Założeniem było działanie polegające na inwentaryzacji, wymiany eternitowych dachów, rur i izolacji, a następnie darmowego odbioru i bezpiecznej utylizacji odpadów. Wykonawcami są samorządy (głównie gminy) dofinansowane przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wspierane przez Państwową Inspekcję Pracy. Wyspecjalizowane prywatne firmy, na zlecenie gmin przygotowują inwentaryzacje i organizują utylizację azbestu.
Jak zabezpieczyć się w kontakcie z produktami zawierającymi azbest?
Najważniejszym i podstawowym działaniem jest ochrona dróg oddechowych.
- Skuteczne są jednorazowe maski przeciwpyłowe w klasie FFP2 lub FFP3 najlepiej z zaworem wydechowym, który zmniejsza opory przy wydychanym powietrzu.
- Drugim elementem jest pyłoszczelny kombinezon krótkotrwałego stosowania np. TYVEK EXPERT wraz z skarpetami.
- Trzecim elementem są szczelne rękawice robocze o wysokiej manualności i odporności mechanicznej.
- Wskazane jest również stosowanie ochron wzroku najlepiej w postaci szczelnych gogli przeciwodpryskowych
Zakończenie: Chronić się przed azbestem to ochrona zdrowia
Zrozumienie zagrożeń związanych z azbestem oraz świadomość prawnych obowiązków to klucz do skutecznego zarządzania tym zagrożeniem. Dbaj o swoje zdrowie, podejmując skuteczne działania w zakresie kompleksowego zarządzania azbestem. Odwiedź stronę internetową Urzędu ds. BHP, Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, aby uzyskać więcej informacji na temat obowiązków związanych z gospodarowaniem azbestem w budynkach i sposobem postępowania i utylizacji.
Skorzystaj z dofinansowania i wymień wszystkie elementy zawierające azbest w twoim środowisku – nie zwlekaj zdrowie masz tylko jedno!